بعد از یک موج جدید از انفجارهای خونین در بغداد همه مسئولین این کشور به حال آماده باش سیاسی، امنیتی و رسانه ای در آمده و در این چارچوب مسئولین عالیرتبه عراقی از جمله نخست وزیر عراق که فرماندهی کل نیروهای مسلح این کشور را هم بر عهده دارد برای پاسخ دادن به سئوالات انتقادات و اعتراضات نمایندگان پارلمان عازم بخش دیگری از منطقه سبز شد.
این بار نوری المالکی نخست وزیر، وزیر کشور وفرماندهان امنیتی را هم به همراه خود برد فرماندهانی که تا به امروز نیز همچنان سرگرم پاسخ گفتن به ابهامات نمایندگان می باشند. از نکات قابل توجه در این چارچوب عزل "عبود قنبر" فرمانده عملیات بغداد ساعاتی پیش از حضور مالکی در پارلمان بود .
اما پیش از آنکه نحوه واکنش دولتمردان عراقی به این حادثه مد نظر کارشناسان امر باشد ، نحوه تعامل اهرام های تاثیر گذار بر صحنه سیاسی وامنیتی عراق مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است. با نگاهی به تحلیل رسانه های مختلف از جمله رسانه های عراقی به چند پرسش مهم بر می خوریم:
چرا این اقدام تروریستی همزمان با اعلام روز برگزاری انتخابات در عراق انجام گرفت؛ چرا در اوج بحران پارلمان عراق با طارق الهاشمی معاون دوم رئیس جمهور عراق خبری از چنین حملات نبود و وقتی وی مجبور به تسلیم شدن در برابر خواست پارلمان گردید شاهد چنین حملاتی بودیم؛ چرا هرگاه موفقیتی برای ثبات عراق به ثبت می رسد چنین حوادثی در این کشور رخ می دهد؛ حمایت یا فشار، کدام یک هدف واقعی سفر غیر مترقبه و اعلام نشده وزیر دفاع آمریکا به عراق به است؛ چرا مالکی اعلام می کند که در انتخاب مسئوین امنیتی تحت فشار پارامترهای مختلفی قرار دارد و این پارامترها کدامند وفشارهای اشغالگران وجریان های مختلف تا چه حدی در آن تاثیر گذارند؟
همه این موارد به همراه بقایای اختلافات نژادی ومذهبی حاکم بر عراق ، فساد حاکم بر وزارتخانه های امنیتی و از همه مهمتر تلاش های مستمر برخی از کشورهای همسایه عراق در جلوگیری از ثبت موفقیت برای ساختار شیعی حاکم بر عراق هریک به خودی خود یک مجالی بسیار وسیع تر از آن آنچه که اکنون در اختیار داریم برای پرداختن می طلبد.
اما به هر شکل با توجه به اینکه این بار مجلس نمایندگان عراق راس قوه مجریه وفرمانده کل قوای عراق را برای توضیح خواسته، پیش بینی می شود تعامل بهتری با این مسئله بین قطب های مختلف قدرت در عراق شکل گیرد. نوری المالکی به دنبال تحقق امنیت برای عراقی است که از زمان ورود اشغالگران جز قتل وکشتار وناامنی چیز دیگری به خود ندیده است. اما وی کار آسانی را در پیش روی خود ندارد وهرچند به موفقیت های نسبی دست یافته اما همچنان امنیت بزرگترین چالش دولتمردان عراقی محسوب می شود زیرا بی تردید عملیات امنیتی فشارهایی را بر قدرت حاکم وارد می آورد پس نحوه تعامل با بحران های امنیتی ابتدا وپیش از هر چیز یک طرح امنیتی را طلب می کند.
با توجه به اینکه طرح امنیتی عراق با وجود تمامی دستآوردهایش موفق نشده است به طور کامل یا حداقل شبه کاملی شکاف های امنیتی را مسدود کند پس دولت عراق قبل از هر چیز باید نسبت به تغییر یا ترمیم طرح امنیتی خویش همت گمارد.یکی از مهمترین پارامترهایی که در این چارچوب باید مد نظر قرار گیرد یافتن منابعی است که از سوی آنها فشار های امنیتی بر کشور وارد می شود
طرف های مختلفی می توانند در نا امنی ها دخیل بوده واز نا امنی عراق سود ببرند. نیروهای اشغالگر یکی از مهمترین برندگان این هرج ومرج امنیتی محسوب می شوند، گرچه ادعا می شود که آمریکا تمایلی به حضور فیزیکی امنیتی در عراق ندارد اما اهداف کاخ سفید برای "پدر خوانده" باقی ماندن در عراق بر کسی پوشیده نیست وکمتر کسی می تواند باور کند که آمریکا بعد از پرداختن هزینه های هنگفت قصد دارد عراق را در سینی نقره به مردم کشور بازپس دهد.
نقش عربستان در حمایت از گروه های تکفیری نیز واضح تر از آن است که به دنبال تشریح وتوضیح آن باشیم، سخنان هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق که بعد از این حملات تاکیدکرد همچنان روابط کشورش با عربستان وسوریه به وضعیت عادی بازنگشته نیز دلیلی بر این مدعی است.
یکی از کارشناسان عراقی در گفتگو با یک شبکه ماهواره ای عراقی در این رابطه گفت : نقش عربستان آنقدر آشکار است که می توان شاخه القاعده در بلاد بین النهرین را شاخه نظامی سازمان امنیت عربستان در عراق دانست.
به هر شکل دولت بغداد کمتر از سه ماه مانده به انتخابات این کشور موظف است که ابتدا با اسناد موثق عاملان ناامنی در عراق را مشخص و به شکل شفافی معرفی کند.
بعثی های سابق حمایت شده از کشورهای همسایه عراق ، یک یا چند جناح شریک در حاکمیت که تصور می کند قدرت به طور کامل باید به قبضه اش بازگردد، نیروهای اشغالگر و غیره، هرچه که باشد نحوه برخورد با طرف های اعمال کننده فشار امنیتی نیز یکی دیگر از پارامترهای مهمی است که مسئولین عراقی موظف هستند با دقت وهوشیاری بسیار زیادی به آن بپردازند .
با این وجود نباید فراموش کرد که دولت مالکی برای ایجاد طرح فراگیرتری از امنیت که به طور حتم شفافیت ومصداقیت بیشتری هم به همراه خواهد داشت با چالش های بزرگی مواجه خواهد شد. مهمترین چالش همانگونه که در بالا نیز به آن اشاره شد حضور بازیگر همچون ایالات متحده در صحنه سیاسی عراق است. این بازیگر بعد از چند سال اشغال عراق اکنون بازوهای سیاسی و تبلیغاتی گسترده ای هم در داخل جامعه عراق ایجاد کرده واز طریق آن قادر به تاثیر گذاری بر تصمیم گیری های مختلف سیاسی، امنیتی و غیره عراق می باشد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نحوه تعامل با این پارامتر بسیار تاثیر گذار، یکی از چالش ها وشاید مهمترین چالش دولت عراق در برهه کنونی محسوب می شود. به بیانی واضح تر صرفنظر از آنکه آمریکا خود بهانه ای برای انجام عملیات تروریستی در عراق است ، خود نیز آمر وعامل بسیاری از عملیات های تروریستی در این کشور محسوب می شود.
در یک جلسه خصوصی یکی از فرماندهان ارشد امنیتی عراق ابراز امیدواری کرد هرگز هیچ یک از مسئولین عراقی در رسانه ها از بی نیازی به دولت آمریکا در بسط امنیت سخن نگوید، زیرا انتشار این جملات همانا و آغاز مجدد موج حملات، انفجارها ونا امنی ها در عراق همان.
امروز صرف نظر از نقش های ثانویه گرایش های منطقه ای، مذهبی، تکفیری وحتی سلطه طلبانه بعثی های سابق می توان با قدرت تاکید کرد نوع تعامل بغداد با اشغالگران آمریکایی حلقه مفقود شده بسط امنیت در این کشور محسوب می شود. یعنی زمانی که دولت مالکی یا هر دولت دیگر بتواند نوع تعامل خود را با واشنگتن در چارچوب شفاف و پایاپای واقعی برقرار سازد آنگاه است که می توان به بسط امنیت در عراق امیدوار بود، مسئله ای که با توجه به منافع گسترده نفوذ آمریکا در عراق چندان هم به آسانی قابل تحقق نیست.
نظر شما